Niektórym rodzicom lub opiekunom bardzo trudno rozstać się z dziećmi i wrócić do pracy po zakończonym urlopie macierzyńskim i rodzicielskim. Istnieje jednak możliwość wykorzystania urlopu wychowawczego, który pozwala na spędzenie większej ilości czasu z dzieckiem. Urlop wychowawczy jest jednak urlopem bezpłatnym, dlatego stosunkowo niewielka część rodziców lub opiekunów skłania się ku takiej opcji. Warto podkreślić, że z urlopu wychowawczego skorzystać może zarówno matka lub ojciec lub opiekun dziecka.
Jak już wspomniano, w przypadku złożenia wniosku o urlop wychowawczy, pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia. Jednak w przypadku rodziców lub opiekunów, których dochód jest bardzo niski, istnieje możliwość uzyskania dodatku z tytułu opieki nad dzieckiem. Dotyczy to oczywiście tylko okresu korzystania z urlopu wychowawczego. Dodatek wychowawczy jest jednak wypłatą tymczasową przysługuje maksymalnie przez 24 miesiące kalendarzowe. Należy jednak zaznaczyć, że w przypadku opieki nad większą liczbą dzieci, okres świadczenia wydłuży się. Taki dodatek wychowawczy przysługuje tylko jednemu rodzicowi lub opiekunowi, nawet w przypadku gdy korzystają z urlopu wychowawczego jednocześnie.
Urlop wychowawczy przysługuje rodzicom lub opiekunom dziecka do 6. roku życia. W przypadku dzieci z niepełnosprawnością urlop może być wykorzystany do 18. roku życia. Natomiast maksymalna długość urlopu wychowawczego wynosi 36 miesięcy. Należy jednak podkreślić, że 1 miesiąc (z 36 miesięcy do wykorzystania) przysługuje wyłącznie drugiemu opiekunowi lub rodzicowi dziecka. W związku z tym, jeżeli tylko jeden z rodziców lub opiekunów chce wykorzystać urlop wychowawczy w całości, to wymiar urlopu wychowawczego wynosi wówczas 35 tygodni.
Podkreślić należy, że urlop wychowawczy przyznawany jest jedynie na wniosek rodzica. Oznacza to, że matka lub ojciec, którzy chcą skorzystać z urlopu wychowawczego, powinni złożyć stosowany wniosek u swojego pracodawcy. Wniosek należy złożyć na co najmniej 21 dni przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego. Należy jednak zaznaczyć, że urlop można przerwać w trakcie jego trwania, jednak wymagana jest wówczas zgoda pracodawcy. Rodzic lub opiekun może wówczas powrócić na stanowisko sprawowane przed urlopem. W przypadku gdy jest to niemożliwe pracodawca ma obowiązek zapewnić odpowiednie stanowisko, które zostanie dostosowane do kwalifikacji zawodowych pracownika. Wynagrodzenie natomiast nie może być niższe niż te, które otrzymywał przed rozpoczęciem urlopu.
Jednak nie każdemu rodzicowi lub opiekunowi przysługuje dostęp do urlopu wychowawczego. Tylko pracownicy, którzy posiadają minimum 6-miesięczny staż pracy mogą wystąpić z wnioskiem o przyznanie urlopu wychowawczego. W wymagany staż pracy wliczają się także umowy z poprzednimi pracodawcami. Oznacza to, że nie jest ważna ciągłość umowy o pracę z danym pracodawcą. Urlop nie przysługuje natomiast osobom zatrudnionym na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło lub prowadzącym własną działalność gospodarczą. Należy jednak podkreślić, że pracodawca nie może odmówić udzielenia urlopu macierzyńskiego, nawet pod karą grzywny. W związku z tym, każdy rodzic lub opiekun, który spełnia powyższe wymagania otrzyma zgodę na urlop wychowawczy bez żadnych konsekwencji finansowych i prawnych. Pracodawca bowiem nie może zwolnić pracownika, który przebywa na urlopie wychowawczym. Umowa nie może być rozwiązana od momentu złożenia wniosku przez pracownika do dnia zakończenia takiego urlopu. Pracodawca może jednak wezwać pracownika do pracy w przypadku gdy rodzic lub opiekun zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Urlop wychowawczy jest w pewnym sensie elastyczny, co oznacza że można go wykorzystać w kilku częściach. Urlop może zostać podzielony maksymalnie na pięć części. Jednak jest to uzależnione od wykorzystanego urlopu rodzicielskiego wcześniej. W przypadku gdy rodzic lub opiekun korzystali z urlopu rodzicielskiego w częściach, to w przypadku urlopu wychowawczego zmniejsza się liczba możliwych podziałów.
W trakcie trwania urlopu wychowawczego rodzic lub opiekun może podjąć pracę zarówno u swojego, jak i innego pracodawcy. Co więcej, osoby przebywające na urlopie wychowawczym mogą także rozpocząć szkolenia lub/i naukę, jeżeli są w stanie pogodzić obowiązki związane z wychowaniem dzieci. Nie ma bowiem ograniczeń związanych z wykonywaniem pracy zarobkowej i lub zdobywaniem nowych kwalifikacji przez osobę przebywającą na urlopie wychowawczym.
Urlop wychowawczy to bardzo dobra alternatywa dla rodziców lub opiekunów, którzy chcą zostać dłużej ze swoim dzieckiem i/lub dziećmi w domu. Należy jednak pamiętać o tym, że jest to urlop bezpłatny i nie każdy rodzic lub opiekun może sobie na to pozwolić. Zapewne kluczowe są w tym przypadku względy finansowe i ogólna sytuacja rodzinna. W związku z tym, decyzja o urlopie wychowawczym powinna być bardzo dobrze przemyślana. Każde dziecko zasługuje na spędzenie jak największej ilości czasu ze swoimi rodzicami lub opiekunami. Jednak istnieją inne alternatywy, które zapewniają dzieciom odpowiednią opiekę.
